خونریزی لثه
خونریزی لثه مشکلی است که بسیاری از افراد هنگام مسواکزدن یا کشیدن نخ‌دندان با آن روبه‌رو می‌شوند و همین مسئله میتواند نگرانی‌های زیادی ایجاد کند. شاید شما هم بارها دیده‌اید که لثه‌هایتان به‌جای سالم و محکم بودن، متورم و قرمز می‌شوند و حتی با کوچک‌ترین تماس شروع به خونریزی می‌کنند.
در چنین شرایطی اولین پرسشی که به ذهن می‌رسد این است که آیا این خونریزی به دلیل التهاب لثه و جرم دندانی است یا نشانه‌ای از بیماریهای جدی‌تر مثل عفونت لثه و تحلیل استخوان فک؟ نگران‌کننده‌تر اینکه ادامه‌دار شدن خونریزی میتواند با مشکلاتی مثل بوی بد دهان، شل شدن دندان‌ها و حتی بیماریهای لثه‌ای مزمن همراه باشد.
اغلب افراد علت اصلی را نمی‌دانند و تصور می‌کنند فشار زیاد مسواک یا نخ‌دندان دلیل خونریزی است، در حالی که پلاک‌های میکروبی و رسوب جرم روی دندان‌ها بیشترین نقش را دارند.
خوشبختانه با روش‌های نوین دندانپزشکی مانند جرم‌گیری حرفه‌ای و ایرفلو – که بدون تماس مستقیم با سطح دندان و تنها با فشار ملایم آب و پودر کار می‌کند – میتوان این مشکل را به‌طور علمی برطرف کرد.
در این مقاله جامع و علمی، تمام علل، عوارض و بهترین روش‌های درمان خونریزی لثه را بررسی می‌کنیم تا بدانید چه زمانی باید جدی بگیرید و چه اقداماتی برای بازگرداندن سلامت لثه‌های خود انجام دهید.
در بسیاری از موارد، خونریزی لثه تنها یک علامت سطحی نیست و ریشه‌ی اصلی آن به رسوبات پنهانی برمی‌گردد که بدون پاکسازی حرفه‌ای باقی می‌مانند. آشنایی با جزئیات دقیق‌تر در زمینه‌ی جرم‌گیری لثه میتواند نشان دهد این مشکل تا چه اندازه جدی‌تر از آن چیزی است که اغلب تصور میشود و چرا بی‌توجهی به آن میتواند پیامدهای نگران‌کننده‌ای داشته باشد.
تعریف علمی خونریزی لثه
خونریزی لثه در علم دندانپزشکی به‌عنوان نشانه‌ای از آسیب یا التهاب در بافت نرم اطراف دندان شناخته میشود. این وضعیت معمولاً به دلیل تجمع پلاک میکروبی و رسوب جرم دندانی به‌وجود می‌آید؛ رسوباتی که اگر به‌موقع کنترل نشوند، محیطی مناسب برای رشد باکتری‌ها ایجاد کرده و موجب التهاب لثه یا ژنژیویت می‌شوند.
در این مرحله، لثه‌ها قرمز، متورم و حساس شده و حتی در تماس‌های ساده مثل مسواکزدن یا کشیدن نخ‌دندان دچار خونریزی می‌گردند.
اهمیت ماجرا در این است که خونریزی لثه تنها یک علامت سطحی نیست، بلکه میتواند هشداری جدی از آغاز بیماریهای لثه، تحلیل استخوان و حتی عفونت‌های مزمن دهان باشد. بنابراین شناخت علمی آن به ما کمک می‌کند تا این علامت را نادیده نگیریم و به موقع برای پیشگیری از پیشرفت بیماری اقدام کنیم.
جرم سخت زرد روی سطح داخلی دندان‌ها
علائم همراه با خونریزی لثه
خونریزی لثه علاوه بر ظاهر شدن خون هنگام مسواک یا نخ‌دندان، معمولاً با نشانه‌های دیگری همراه است که نشان‌دهنده‌ی التهاب یا بیماری لثه می‌باشند. مهم‌ترین علائم شامل موارد زیر هستند:
-
التهاب و قرمزی لثه → تورم، تغییر رنگ به قرمز تیره و حساسیت در بافت لثه به دلیل تجمع پلاک میکروبی.
-
بوی بد دهان → ناشی از حضور باکتری‌ها و عفونت لثه که اغلب همراه با خونریزی لثه دیده میشود.
-
حساسیت یا درد لثه → احساس ناراحتی هنگام مسواکزدن، خوردن غذاهای سرد یا گرم و حتی لمس لثه.
-
شل شدن یا لق شدن دندان‌ها در موارد پیشرفته → نتیجه‌ی تحلیل استخوان و پیشرفت بیماری لثه که با خونریزی لثه همراه است.
التهاب شدید لثه و قرمزی اطراف دندان‌ها
علت‌های اصلی خونریزی لثه
خونریزی لثه معمولاً به دلیل عوامل مشخصی رخ میدهد که شناسایی آن‌ها برای پیشگیری و درمان ضروری است. مهم‌ترین علت‌ها عبارت‌اند از:
-
جرم و پلاک دندانی → اصلی‌ترین علت خونریزی لثه؛ تجمع پلاک میکروبی و رسوب جرم روی دندان‌ها باعث التهاب لثه، قرمزی، تورم و در نهایت خونریزی میشود. این عامل در صورت بی‌توجهی میتواند زمینه‌ساز بیماری لثه و تحلیل استخوان گردد.
-
مسواکزدن اشتباه یا نخ‌دندان خشن → استفاده از برس زبر یا فشار بیش از حد هنگام مسواکزدن و نخ‌دندان کشیدن، میتواند به بافت لثه آسیب رسانده و خونریزی ایجاد کند.
-
بیماریهای سیستمیک → بیماریهایی مانند دیابت، کمبود ویتامین C و K و برخی اختلالات خونی، ترمیم طبیعی لثه را مختل کرده و احتمال خونریزی لثه را افزایش می‌دهند.
-
تغییرات هورمونی → در دوران بارداری یا بلوغ، تغییرات هورمونی موجب حساسیت بیشتر لثه‌ها میشود و احتمال خونریزی افزایش می‌یابد.
-
مصرف داروهای ضدانعقاد خون → داروهایی مثل آسپرین و سایر رقیق‌کننده‌های خون با کاهش توانایی لخته‌شدن طبیعی، باعث تشدید خونریزی لثه حتی در تحریک‌های خفیف می‌شوند.
تفاوت دندان‌های لکه‌دار و تمیز پس از پاکسازی حرفه‌ای
ارتباط خونریزی لثه با جرم دندان
خونریزی لثه در اغلب موارد نتیجه‌ی مستقیم باقی ماندن پلاک و تبدیل آن به جرم سخت است. این رسوبات میتوانند زیر لثه تجمع پیدا کنند و مثل یک عامل پنهان، باعث التهاب، قرمزی و خونریزی شوند. نکته‌ی نگران‌کننده این است که جرم زیر لثه قابل دیدن نیست و فرد فقط نشانه‌هایی مثل بوی بد دهان، تورم و خونریزی مداوم را تجربه می‌کند.
بسیاری از افراد این علائم را جدی نمی‌گیرند، در حالی که ادامه‌ی حضور جرم میتواند منجر به بیماری لثه، تحلیل استخوان فک و در نهایت لق شدن دندان‌ها شود؛ اتفاقی که در مراحل پیشرفته حتی بازگشت‌پذیر هم نیست.
اینجاست که اهمیت پاکسازی حرفه‌ای آشکار میشود. امروزه روش‌های نوینی مثل ایرفلو به‌عنوان جایگزین جرم‌گیری سنتی استفاده می‌شوند. ایرفلو بدون تماس مستقیم با سطح دندان و تنها با فشار ملایم آب و پودر، پلاک‌های میکروبی و جرم را حتی از نواحی زیر لثه پاک می‌کند.
اگر خونریزی لثه دارید و آن را نادیده بگیرید، عملاً به باکتری‌ها اجازه می‌دهید هر روز بیشتر به لثه و استخوان آسیب بزنند. انتخاب ساده این است: یا حالا برای پاکسازی مراجعه کنید، یا در آینده با مشکلات جدی‌تر مثل از دست دادن دندان‌ها روبه‌رو شوید.
هنوز مطمئن نیستید خونریزی لثه‌تان از التهاب ساده است یا جرمِ زیرلثهای؟
یک گفت‌وگوی خیلی کوتاه با دکتر کیهان کندری میتواند مسیرتان را روشن کند؛
همین حالا بپرسید تا بدانید کدام پاکسازی (ایرفلو یا جرم‌گیری) برای شما مناسب‌تر است.
خونریزی لثه
مشخص شود و بهترین مسیر مراقبت به شما گفته شود.
درمان خونریزی لثه
خونریزی لثه یک علامت هشدار است و بی‌توجهی به آن میتواند زمینه‌ساز بیماریهای جدی لثه و حتی از دست رفتن دندان‌ها شود. درمان باید هم در خانه و هم به‌صورت حرفه‌ای در کلینیک انجام گیرد تا هم علت اصلی رفع شود و هم از بازگشت مشکل جلوگیری گردد.
مراقبت خانگی
-
استفاده از مسواک نرم برای جلوگیری از آسیب بیشتر به بافت لثه.
-
نخ‌دندان صحیح و ملایم برای حذف پلاک‌های بین دندانی.
-
به‌کارگیری دهانشویه آنتی‌باکتریال برای کاهش باکتری‌های مولد التهاب لثه.
درمان حرفه‌ای در کلینیک
-
جرم‌گیری و بروساژ برای پاکسازی رسوبات سختی که عامل اصلی خونریزی لثه هستند.
-
ایرفلو به‌عنوان روشی نوین و ایمن که با ترکیب آب و پودر، بدون تماس مستقیم با سطح دندان، پلاک‌ها و جرم زیر لثه را حذف کرده و التهاب و خونریزی لثه را کنترل می‌کند.
-
در مواردی که عفونت وجود داشته باشد، استفاده از درمان دارویی و تجویز آنتی‌بیوتیک یا دهانشویه تخصصی زیر نظر دندانپزشک ضروری است.
پیشگیری از خونریزی لثه
پیشگیری همیشه ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر از درمان است. رعایت چند عادت درست میتواند مانع ایجاد التهاب لثه، تجمع پلاک و در نهایت خونریزی لثه شود و سلامت دهان و دندان را در طولانی‌مدت تضمین کند.
-
مسواکزدن درست → استفاده از مسواک نرم و تکنیک صحیح برای حذف پلاک‌های میکروبی و جلوگیری از تحریک لثه.
-
استفاده منظم از نخ‌دندان → تمیز کردن نواحی بین دندانی که مسواک به آن دسترسی ندارد و کاهش خطر التهاب لثه.
-
مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک → بررسی وضعیت دهان، تشخیص زودهنگام بیماری لثه و جلوگیری از خونریزی لثه پیشرفته.
-
اجتناب از مصرف دخانیات → سیگار و قلیان جریان خون لثه را مختل کرده و احتمال ابتلا به بیماری لثه، عفونت و خونریزی را افزایش می‌دهند.
مقایسه لثه سالم و ملتهب با خونریزی شدید
با رعایت این توصیه‌های ساده، میتوان از بروز مشکلات جدی مانند عفونت لثه، تحلیل استخوان و بوی بد دهان جلوگیری کرد و سلامت لثه‌ها را حفظ نمود.
عوارض بی‌توجهی به خونریزی لثه
خونریزی لثه یک هشدار جدی از وضعیت سلامت دهان است و نادیده‌گرفتن آن میتواند پیامدهای جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. اگر این علامت ساده را جدی نگیرید، به مرور زمان با مشکلات زیر مواجه خواهید شد:
-
تحلیل لثه → عقب‌نشینی بافت لثه باعث نمایان شدن ریشه دندان، حساسیت شدید و افزایش احتمال پوسیدگی میشود.
-
لق شدن دندان → التهاب مزمن و تخریب استخوان اطراف دندان به مرور موجب شل شدن یا حتی از دست رفتن دندان‌ها می‌گردد.
-
عفونت دهانی → خونریزی لثه درمان‌نشده میتواند زمینه‌ساز عفونت‌های مزمن در لثه و بافت‌های اطراف دندان باشد.
-
مشکلات قلبی–عروقی → باکتری‌های موجود در پلاک و جرم از طریق جریان خون وارد بدن شده و خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی را افزایش می‌دهند.
بی‌توجهی به خونریزی لثه فقط یک مشکل موضعی ایجاد نمی‌کند، بلکه سلامت عمومی بدن را هم تهدید می‌سازد. بنابراین، کنترل به‌موقع التهاب و پیشگیری از تجمع پلاک، بهترین راه برای حفظ سلامت دهان و جلوگیری از این عوارض جدی است.
جدول مقایسه روش‌های درمان خونریزی لثه
این جدول یک نگاه سریع و کاربردی به تفاوت‌های اصلی بین جرم‌گیری سنتی، ایرفلو و مراقبت خانگی ارائه میدهد تا بهتر تصمیم بگیرید کدام روش برای کنترل و درمان خونریزی لثه مناسب‌تر است.
نتیجه‌گیری
خونریزی لثه نشانه‌ای جدی از التهاب و آسیب بافت لثه است. اگر به‌موقع درمان نشود، میتواند به بیماری لثه، عفونت، تحلیل استخوان و حتی از دست رفتن دندان‌ها منجر شود.
خوشبختانه، با اقدام به‌موقع میتوان این مشکل را به‌طور کامل کنترل کرد. روش‌های حرفه‌ای مانند جرم‌گیری و بهویژه ایرفلو در کنار مراقبت‌های خانگی مثل مسواک نرم، نخ‌دندان ملایم و دهانشویه‌ی آنتی‌باکتریال، بهترین راه برای بازگرداندن سلامت لثه‌ها هستند.
پیشنهاد نهایی
اگر شما هم هنگام مسواکزدن یا استفاده از نخ‌دندان دچار خونریزی لثه می‌شوید، بی‌توجهی نکنید. یک معاینه‌ی کوتاه نزد دندانپزشک میتواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و راهکار مناسب برای درمان انتخاب شود. همین اقدام ساده، آینده‌ی سلامت لثه‌ها و دندان‌های شما را تضمین می‌کند.
پرسش‌های پرتکرار درباره خونریزی لثه
خونریزی لثه هنگام مسواکزدن نشانه چیست؟
این حالت معمولاً به دلیل التهاب لثه و تجمع پلاک ایجاد میشود. اگر بعد از چند روز بهداشت دهان بهتر نشود و خونریزی ادامه پیدا کند، نشانه‌ای از بیماری لثه است و باید جدی گرفته شود.
آیا خونریزی لثه خطرناک است؟
بله، چون میتواند به تحلیل لثه، عفونت دهان و حتی لق شدن دندان‌ها منجر شود. علاوه بر این، تحقیقات نشان داده‌اند التهاب لثه ارتباطی با مشکلات قلبی و دیابت هم دارد.
بهترین درمان خانگی برای خونریزی لثه چیست؟
استفاده از مسواک نرم، نخ‌دندان صحیح و دهانشویه ضدباکتری میتواند علائم را کاهش دهد. مصرف ویتامین C و پرهیز از دخانیات هم مفید است. با این حال، درمان اصلی باید در مطب دندانپزشکی انجام شود.
آیا جرم‌گیری یا ایرفلو باعث آسیب به دندان میشود؟
خیر. این روش‌ها نه‌تنها به مینای دندان آسیب نمی‌زنند، بلکه پلاک و جرم را حذف کرده و به کاهش خونریزی لثه کمک می‌کنند. ایرفلو حتی بدون تماس مستقیم با دندان، پاکسازی ملایم‌تری دارد.
خونریزی لثه در بارداری طبیعی است؟
در دوران بارداری تغییرات هورمونی میتواند حساسیت لثه را افزایش دهد و باعث خونریزی شود. اما این موضوع نباید نادیده گرفته شود و نیاز به معاینه و کنترل حرفه‌ای دارد.
آیا کمبود ویتامین باعث خونریزی لثه میشود؟
بله. کمبود ویتامین C و ویتامین K از دلایل شایع خونریزی لثه هستند. رژیم غذایی متعادل میتواند به پیشگیری کمک کند.
خونریزی لثه در کودکان خطرناک است؟
بله، حتی در کودکان هم خونریزی لثه معمولاً ناشی از التهاب یا بهداشت نامناسب دهان است و باید بررسی شود تا به مشکلات جدی‌تر تبدیل نشود.
چه زمانی باید برای خونریزی لثه به دندانپزشک مراجعه کرد؟
اگر خونریزی مداوم باشد، همراه با بوی بد دهان یا تورم لثه رخ دهد، یا بعد از چند روز مراقبت خانگی بهبود پیدا نکند، باید حتماً به دندانپزشک مراجعه کرد.
آیا استفاده از دهانشویه میتواند خونریزی لثه را قطع کند؟
دهانشویه آنتی‌باکتریال میتواند التهاب و باکتری‌های مولد خونریزی را کاهش دهد، اما مشکل اصلی را حل نمی‌کند. درمان حرفه‌ای در کنار مراقبت خانگی ضروری است.
