پوسیدگی دندان و راه های پیشگیری از آن
راه های پیشگیری از پوسیدگی دندان
اگر هرگز غذا نمی خوردیم و دندان هایمان را روزی دو بار مسواک می زدیم هرگز دندان هایمان فاسد نمی شد. پوسیدگی های دندانی به طور مستقیم با شیوه زندگی، عادت های غذایی، میزان مراقبت های بهداشتی از دهان ودندان، وجود فلوراید در آب وخمير دندان و … بستگی دارد.
وراثت نیز نقش مهمی را در مستعد بودن دندان به پوسیدگی ایفا می کند. در یک دهان تمیز، بلافاصله پس از مسواک زدن یک لایه پوششی نازک میکروسکوبی که منشاء آن پروتئین های موجود در بزاق می باشد، بر روی دندان ها ایجاد می شود. بلافاصله پس از ایجاد این لایه، میکروارگانیسم ها روی آن می چسبند و برروی دندان ایجاد پلاک می نمایند.
در این مرحله PH دهان حدود 6.2 تا 7 است. اگر PH دهان به زیر 5.5 برسد، مینای دندان قسمتی از مواد معدنی خود را از دست می دهد و آمادگی برای شکسته شدن پیدا می کند. اگر PH خیلی پایین بیاید، حتی مغز دندان که درون لثه قرار دارد دچار آسیب می شود.
طبق تحقیقات انجام گرفته در حوزه دندانپزشکی، خوردن غذاهای شیرین به علت وجود قندهای هیدروکربنی در داخل ساختار خود می تواند تحت تاثیر آنزیم های موجود در بزاق تولید اسید کرده و PH دهان را پایین بیاورد که اصطلاحا به این گونه مواد قندی کربوهیدرات های قابل تخمیر گفته می شود. علاوه بر تاثیر آنزیم ها بر کربوهیدرات ها، باکتری های موجود در دهان نیز به مواد قندی علاقه داشته و در نتیجه فعالیت آنها نیز تولید اسید را دو چندان می کند (تولید اسید بیشتر یعنی فساد سریع تر دندان ها).
انواع پوسیدگی عبارتند از:
پوسیدگی تاج: که هم در کودکان (پوسیدگی دندان های کودکان) و هم در بزرگسالان به شدت شایع است و بیشتر روی سطوح افقی دندان ها ظاهر می شود.
پوسیدگی ریشه: با افزیش سن، لثه ها شروع به عقب نشینی می کنند، از آنجا که آن قسمت از دندان که زیر مخفی بوده و پس از عقب نشینی پدیدار شده است، فاقد مینا می باشد در مقابل پوسیدگی و فساد بسیار آسیب پذیر است.
پوسیدگی مجدد: اطراف دندان پر شده، محل مناسبی برای تجمع پلاک ها و در نتیجه پوسیدگی مجدد است. اشخاصی که دچار خشکی دهان هستند، به علت کمبود ترشح بزاق، بیشتر در معرض پوسیدگی قرار می گیرند. پوسیدگی را باید جدی گرفت چراکه اگر به موقع درمان نشود، می تواند به عصب دندان لطمه زده و منجر تخریب بیشتر دندان و در نهایت آبسه لثه گردد.
اصول کلی تنظیم رژیم غذایی برای اجتناب از پوسیدگی بسیار ساده است:
1- حدود نمودن دفعات مصرف وعده های غذایی یا خوراکی ها به ۵ یا ۶ بار در روز. معمولا این به معنای مصرف ۳ وعده غذایی و ۳ میان وعده است. از غذاها و خوراکی های دارای ساکارز اجتناب شود. بین وعده های غذایی هیچ گونه مصرف اسنک (میان وعده) نباید باشد.
2- مصرف شیرینی ها و شکلات به یکبار در هفته محدود شود.
3- اگر مصرف شیرینی ها و آدامس نمی تواند قطع شود از محصولات حاوی قند جایگزین ساکارز مثل زایلیتول و سوربیتول استفاده شود.
4- در مورد عادات غذایی نوزادان توصیه های لازم برای راه های پیشگیری از پوسیدگی دندان زود هنگام دوران کودکی انجام شود.
5- درباره راه های پیشگیری از پوسیدگی دندان، از اروژن یا سایش شیمیایی دندان، توصیه های لازم انجام شود که شامل کاهش دریافت نوشیدنی های اسیدی مثل نوشابه های شیرین و آبمیوه ها و نوشیدنی های ورزشی می شود.
