ترمیم آمالگام
ترمیم آمالگام یکی از رایج‌ترین و قدیمی‌ترین روش‌های بازسازی دندانهای آسیب‌دیده است؛ اما آیا تا به حال برایتان پیش آمده که پرکردگی نقره‌ای دندانتان بعد از چند سال بشکند یا لق شود؟ درست وقتی خیالتان راحت است، ناگهان با درد یا گیر کردن غذا در دندان روبرو می‌شوید و متوجه می‌شوید ترمیم قدیمی دیگر کارایی ندارد.
اینجاست که اهمیت ترمیم مجدد آمالگام یا حتی جایگزینی آن با مواد جدیدتر مطرح میشود. در این مقاله به‌صورت کاملاً علمی و جامع به بررسی ترمیم آمالگام، دلایل نیاز به آن، مراحل اجرا، مزایا و معایب، تفاوت آن با کامپوزیت، و همچنین مراقبت‌های بعد از ترمیم دندان خواهیم پرداخت تا بدانید دقیقاً چه زمانی باید اقدام کنید و چه گزینه‌هایی پیش رویتان است. همراه ما بمانید تا با دیدی روشن تصمیم بگیرید.
ترمیم آمالگام چیست؟
ترمیم آمالگام به فرآیند بازسازی بافت از دست‌رفته دندان با استفاده از مادهای فلزی و مقاوم به نام آمالگام گفته میشود. این ماده که ترکیبی از جیوه، نقره، قلع و مس است، سال‌هاست به‌عنوان یکی از پرکاربردترین مواد ترمیمی فلزی در دندانپزشکی شناخته میشود.
دلیل اصلی محبوبیت آن، دوام و مقاومت بالای آن در برابر فشارهای شدید جویدن است؛ به‌ویژه برای پر کردن دندانهای خلفی که درگیر فشار بیشتری هستند.
در مواردی که پرکردگی آمالگام قبلی دچار شکستگی، نشت یا پوسیدگی ثانویه شود، نیاز به ترمیم مجدد آمالگام یا جایگزینی آن به وجود می‌آید. در این روش، دندانپزشک پس از برداشتن قسمت‌های آسیب‌دیده یا فرسوده، ناحیه را پاکسازی کرده و مجدداً با استفاده از پرکننده نقره‌ای یا سایر مواد، ساختار از دست‌رفته دندان را بازسازی می‌کند.
اگرچه امروزه مواد زیبایی‌تری مانند کامپوزیت برای ترمیم دندان‌ها وجود دارند، اما آمالگام همچنان به‌عنوان یک گزینه مقرون‌به‌صرفه و با طول عمر بالا برای پر کردن دندان با فلز در شرایط خاص پیشنهاد میشود.
در ادامه مقاله، به بررسی دقیق‌تر زمان مناسب برای ترمیم، مراحل انجام آن، مزایا، معایب و مراقبت‌های بعد از ترمیم آمالگام خواهیم پرداخت تا بتوانید تصمیم آگاهانه‌تری بگیرید.
ترمیم آمالگام دندان آسیاب با مواد نقره‌ای
چه زمانی به ترمیم آمالگام نیاز داریم؟
ترمیم آمالگام زمانی ضروری میشود که پرکردگی قبلی دیگر عملکرد مطلوبی نداشته یا سلامت دندان را به خطر بیندازد. هرچند پرکردگی آمالگام بهدلیل استحکام بالا، طول عمر بالایی دارد، اما با گذر زمان ممکن است دچار فرسایش، ترک یا نشت شود که در این شرایط، ترمیم یا تعویض پرکردگی اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
از رایج‌ترین دلایلی که باعث نیاز به ترمیم مجدد آمالگام میشود، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
🔹 شکست ترمیم قبلی: فشارهای شدید هنگام جویدن یا ساییدن دندان‌ها (براکسیسم) ممکن است موجب شکستن یا جدا شدن بخشی از ترمیم شود.
🔹 پوسیدگی ثانویه: نفوذ میکروب‌ها از کناره‌های ترمیم آسیب‌دیده می‌تواند باعث پوسیدگی مجدد در اطراف یا زیر پرکردگی شود.
🔹 لب‌پریدگی یا ترک‌های میکروسکوپی: در اثر انقباض و انبساط حرارتی یا گذشت زمان، ترک‌هایی در ترمیم ایجاد میشود که احتمال شکست آن را بالا می‌برد.
🔹 حساسیت یا تغییر رنگ لثه اطراف ترمیم: گاهی بدن به مواد فلزی واکنش نشان داده یا نشت یونهای فلزی باعث تغییر رنگ لثه و ایجاد مشکلات زیبایی میشود.
همچنین اگر پرکردگی قدیمی ظاهر نامناسبی پیدا کرده یا در تصاویر رادیوگرافی نشانه‌هایی از نشت یا تحلیل دیده شود، دندانپزشک تصمیم به بازسازی ترمیم فلزی خواهد گرفت.
در چنین شرایطی، مراجعه به موقع برای بررسی و اقدام درمانی می‌تواند از آسیب‌های عمیق‌تر مانند نیاز به عصب‌کشی یا کشیدن دندان جلوگیری کند. در ادامه مقاله با مراحل دقیق ترمیم و مراقبت‌های لازم بیشتر آشنا خواهید شد.
مراحل ترمیم آمالگام دندان
فرآیند ترمیم آمالگام یک درمان دقیق و مرحله‌به‌مرحله است که با هدف بازسازی ساختار از دست‌رفته دندان و بازیابی عملکرد آن انجام میشود. در ادامه، به‌صورت علمی اما قابل‌فهم برای همه، مراحل ترمیم دندان با آمالگام را شرح می‌دهیم تا با مراحل پر کردن دندان و جایگزینی ترمیم قدیمی آشنا شوید.
🔹 معاینه و تشخیص
اولین گام در مراحل ترمیم آمالگام، معاینه دقیق دهان و دندان توسط دندانپزشک است. در این مرحله، وضعیت ترمیم قبلی بررسی میشود و در صورت مشاهده نشتی، ترک، شکستگی یا پوسیدگی مجدد، تصمیم به برداشتن پرکردگی گرفته میشود. معمولاً عکس رادیوگرافی (مثل Bitewing) برای تشخیص دقیق نواحی آسیب‌دیده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
🔹 برداشت ترمیم قدیمی (در صورت نیاز)
اگر ترمیم قبلی آمالگام دچار آسیب یا فرسایش شده باشد، دندانپزشک با استفاده از ابزارهای دقیق دندانپزشکی اقدام به برداشتن پرکردگی فلزی می‌کند. در این مرحله، دقت بالا اهمیت زیادی دارد تا بدون آسیب به بافت سالم دندان، آمالگام قدیمی کاملاً برداشته شود.
این بخش از فرآیند ممکن است همراه با استفاده از ساکشن و محافظت‌های ویژه برای جلوگیری از استنشاق بخارات فلزی انجام شود.
🔹 پاکسازی و آماده‌سازی حفره
پس از برداشت ترمیم قدیمی، سطح دندان به‌دقت تمیز شده و نواحی دارای پوسیدگی یا بافت مرده حذف می‌گردد. این پاکسازی برای جلوگیری از نشت میکروبی و افزایش طول عمر ترمیم جدید انجام میشود. در نهایت، حفره به‌نحوی شکل داده میشود که امکان جایگزینی ترمیم جدید با آمالگام به‌صورت پایدار فراهم گردد.
🔹 پرکردن مجدد با آمالگام
در این مرحله، آمالگام تازه که ترکیبی از فلزات نقره، قلع، مس و جیوه است، با دقت در حفره آماده‌شده قرار داده میشود. دندانپزشک با ابزارهای مخصوص، آمالگام را فشرده می‌کند تا هیچ فضای خالی باقی نماند و چسبندگی مکانیکی حداکثری ایجاد شود. این مرحله مهم‌ترین بخش مراحل پر کردن دندان با آمالگام است و بر استحکام و دوام ترمیم تأثیر مستقیم دارد.
نمونه واقعی قبل و بعد ترمیم دندان با آمالگام
🔹 پرداخت و پولیش نهایی
پس از سخت شدن آمالگام (معمولاً پس از چند دقیقه)، دندانپزشک سطح ترمیم را فرم‌دهی کرده و با ابزارهای پرداخت، آن را صاف و یکنواخت می‌سازد. این کار باعث بهبود زیبایی، راحتی هنگام جویدن و کاهش احتمال گیر غذایی میشود.
در پایان، دستورالعمل‌های مراقبتی برای ۲۴ ساعت اول داده میشود؛ چرا که آمالگام برای رسیدن به سختی نهایی به زمان نیاز دارد.
✅ توجه: اجرای دقیق این مراحل از سوی دندانپزشک متخصص، تأثیر زیادی در موفقیت طولانی‌مدت ترمیم دارد. در ادامه مقاله، با مزایا، معایب و مراقبت‌های بعد از ترمیم آمالگام آشنا خواهید شد.
مزایا و معایب ترمیم آمالگام
| مزایا | معایب |
|---|---|
| استحکام بالا و مقاوم در برابر فشار | ظاهر نقره‌ای و پرکردگی تیره رنگ |
| دوام و طول عمر بالا (بیش از ۱۰ سال) | احتمال ترک در ساختار ترمیم پس از سال‌ها |
| مقرون‌به‌صرفه نسبت به روش‌های مدرن‌تر | نیاز به برداشت بیشتر بافت سالم دندان |
| مناسب برای دندانهای آسیاب و خلفی | احتمال حساسیت به فلز در برخی بیماران |
آیا ترمیم آمالگام بهتر است یا کامپوزیت؟
انتخاب بین ترمیم آمالگام و پرکردگی کامپوزیت یکی از رایج‌ترین دغدغه‌های بیماران و حتی دندانپزشکان است. هرکدام از این دو روش مزایا، محدودیت‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. درک دقیق تفاوت‌ها می‌تواند به تصمیم‌گیری هوشمندانه‌تری کمک کند؛ به‌ویژه زمانی که میان ترمیم نقره‌ای یا سفید؟ شک دارید و به دنبال راهکاری ماندگار و زیباشناسانه هستید.
از نظر ساختاری، آمالگام ترکیبی از فلزاتی مانند نقره، قلع و جیوه است که به‌عنوان یک پرکردگی فلزی مقاوم شناخته میشود. در مقابل، کامپوزیت مادهای رزینی و همرنگ دندان است که از نظر زیبایی ظاهری، برتری محسوسی نسبت به آمالگام دارد. اما تفاوت اصلی تنها در رنگ نیست. در ادامه، به بررسی دقیق علمی این دو نوع ترمیم می‌پردازیم:
✅ مقایسه علمی ترمیم آمالگام و کامپوزیت
| معیار مقایسه | ترمیم آمالگام | ترمیم کامپوزیت |
|---|---|---|
| دوام و طول عمر | بسیار بالا (۱۰ تا ۱۵ سال یا بیشتر) | متوسط تا بالا (۵ تا ۱۰ سال) |
| استحکام در برابر فشار | بسیار مقاوم، مناسب دندانهای آسیاب | کمتر از آمالگام، مناسب دندانهای جلو |
| زیبایی ظاهری | ظاهر نقره‌ای، مشخص هنگام لبخند | همرنگ دندان، کاملاً طبیعی |
| مدت زمان انجام | کوتاه‌تر | زمان‌برتر به دلیل مراحل حساس‌تر |
| برداشت بافت دندان | نیاز به برداشت بیشتر از ساختار دندان | بافت سالم بیشتری حفظ میشود |
| چسبندگی به دندان | اتصال مکانیکی | اتصال شیمیایی |
| احتمال حساسیت | در موارد نادر، حساسیت به فلزات | احتمال حساسیت کمتر |
| قیمت تقریبی | مقرون‌به‌صرفه‌تر | گران‌تر به نسبت آمالگام |
| موارد کاربرد رایج | دندانهای خلفی با فشار زیاد | دندانهای قدامی یا نواحی قابل دید |
نتیجه‌گیری علمی:
اگر اولویت شما دوام، استحکام بالا و هزینه کمتر است، ترمیم آمالگام همچنان انتخاب مناسبی است؛ به‌ویژه در دندانهای خلفی که فشار زیادی را تحمل می‌کنند. اما اگر زیبایی ظاهری برایتان اهمیت بیشتری دارد و به دنبال یک پرکردگی همرنگ دندان هستید، کامپوزیت گزینه‌ای ایده‌آل‌تر است.
در نهایت، بهترین تصمیم باید با در نظر گرفتن شرایط دهان و دندان شما، محل ترمیم، بودجه، و نظر دندانپزشک متخصص اتخاذ شود. این مقایسه نه‌تنها به سوال رایج «ترمیم نقره‌ای یا سفید؟» پاسخ می‌دهد، بلکه مسیر انتخاب آگاهانه را هموار می‌سازد.
عوارض احتمالی ترمیم آمالگام
هرچند ترمیم آمالگام به‌عنوان یکی از مقاوم‌ترین و رایج‌ترین روش‌های پر کردن دندان شناخته میشود، اما مانند هر درمان دندانپزشکی دیگر، ممکن است با عوارضی همراه باشد؛ به‌ویژه در صورت بی‌توجهی به اصول اجرا یا عدم رعایت مراقبت‌های بعد از درمان. در این بخش، به‌طور علمی و مستند به بررسی مهم‌ترین عوارض ترمیم آمالگام می‌پردازیم تا بتوانید تصمیم آگاهانه‌تری بگیرید.
🔹 حساسیت دندانی پس از ترمیم
یکی از رایج‌ترین شکایات بیماران پس از پر کردن دندان با آمالگام، تجربه حساسیت بعد از پر کردن است. این حساسیت معمولاً نسبت به سرما، گرما یا فشار در روزهای اول طبیعی است، اما اگر ادامه‌دار یا تشدیدشونده باشد، ممکن است نشانه نشت، تحریک عصب یا التهاب پالپ باشد. در برخی موارد نیاز به بررسی مجدد یا حتی تعویض ترمیم وجود دارد.
🔹 شکست یا لب‌پریدگی ترمیم
با گذشت زمان، خصوصاً در دندان‌هایی که فشار زیادی تحمل می‌کنند، امکان شکست ترمیم آمالگام یا ایجاد ترک‌های میکروسکوپی در آن وجود دارد. این اتفاق ممکن است بدون درد و به‌صورت تدریجی رخ دهد و تنها با گیر کردن غذا یا تغییر در سطح جویدن حس شود. در این موارد، ساختار ترمیم باید بررسی و در صورت لزوم بازسازی یا جایگزینی پرکردگی انجام شود.
🔹 نشت میکروبی و پوسیدگی ثانویه
اگر اتصال بین آمالگام و دیواره‌های دندان به‌مرور زمان تضعیف شود، فضای بسیار کوچکی برای نشت میکروبی و ورود باکتری‌ها به زیر ترمیم ایجاد میشود. این نشت می‌تواند منجر به پوسیدگی مجدد، التهاب پالپ یا حتی عفونت‌های عمقی شود. این نوع نشت پرکردگی معمولاً در تصاویر رادیوگرافی یا هنگام معاینه‌های دوره‌ای تشخیص داده میشود.
🔹 تغییر رنگ لثه و بافت اطراف
در برخی بیماران، مشاهده تغییر رنگ آبی یا خاکستری لثه مجاور ترمیم آمالگام گزارش شده است. این پدیده که به آن “tattoo amalgam” گفته میشود، ناشی از نفوذ ذرات فلزی به بافت نرم است. هرچند این تغییر رنگ اغلب بدون درد و بیخطر است، اما از نظر زیبایی می‌تواند نارضایتی ایجاد کند؛ به‌ویژه در نواحی جلویی دهان.
پرکردگی آمالگام دقیق روی سطح جونده دندان
🔹 آسیب به ساختار دندان در بلندمدت
در مواردی که ترمیم آمالگام بسیار بزرگ یا عمیق باشد، ممکن است با گذشت زمان به دیواره‌های باقی‌مانده دندان فشار وارد کند و سبب ترک‌های عمقی در مینای اطراف شود. این موضوع می‌تواند موجب آسیب به ساختار دندان و در نهایت نیاز به درمان‌های پیچیده‌تری مانند روکش یا حتی عصب‌کشی شود.
جمع‌بندی علمی
هرچند بسیاری از این عوارض به ندرت رخ می‌دهند و با اجرای صحیح درمان و مراجعه منظم به دندانپزشک قابل پیشگیری هستند، اما شناخت دقیق آن‌ها کمک می‌کند تا نسبت به سلامت دهان خود هوشیارتر باشید. ترمیم آمالگام اگر در زمان مناسب بررسی و در صورت نیاز اصلاح شود، همچنان یکی از گزینه‌های ایمن و مؤثر برای حفظ دندانهای طبیعی است.
مراقبت‌های بعد از ترمیم آمالگام
پس از انجام ترمیم آمالگام، رعایت یک‌سری مراقبت‌های تخصصی می‌تواند نقش کلیدی در افزایش دوام ترمیم، جلوگیری از آسیب به دندان و حفظ سلامت دهان و دندان داشته باشد.
برخلاف کامپوزیت، آمالگام به مدتی زمان نیاز دارد تا به استحکام نهایی خود برسد؛ به همین دلیل رعایت دقیق توصیه‌های دندانپزشک اهمیت ویژه‌ای دارد. در ادامه با مهم‌ترین نکات علمی برای مراقبت پس از پر کردن دندان با آمالگام آشنا می‌شوید.
🔹 پرهیزهای غذایی در ساعات اولیه
پس از ترمیم آمالگام، دندانپزشکان معمولاً توصیه می‌کنند حداقل تا ۲۴ ساعت از جویدن غذاهای سفت، چسبنده یا بسیار گرم و سرد روی ناحیه ترمیمشده خودداری کنید. دلیل این توصیه آن است که آمالگام حدود ۲۴ ساعت برای سخت شدن کامل نیاز دارد، و فشار زودهنگام می‌تواند ساختار آن را تضعیف یا دچار ترک کند.
پرهیز غذایی در این مرحله شامل خوراکی‌هایی مانند:
– آجیل و مغزها
– آدامس و شکلات چسبنده
– نوشیدنی‌های داغ یا بسیار سرد
– غذاهای سخت مثل نان برشته یا سبزیجات خام
🔹 اجتناب از فشار مستقیم روی دندان پرشده
در ساعات اولیه پس از پر کردن دندان با آمالگام، تلاش کنید تا با سمت مقابل غذا بخورید. وارد شدن فشار روی دندان پرشده می‌تواند باعث تغییر شکل یا ناهماهنگی در سطح جویدن شود. این موضوع در مواردی ممکن است منجر به حساسیت دندانی یا حتی شکست زودهنگام ترمیم شود.
🔹 استفاده صحیح از نخ دندان و مسواک
اگرچه رعایت بهداشت دهان پس از ترمیم ضروری است، اما باید با دقت انجام شود. در روز اول، مسواک را به‌آرامی و بدون فشار زیاد استفاده کنید و هنگام نخ کشیدن مراقب باشید نخ بین دندان‌ها گیر نکند یا باعث شل شدن آمالگام نشود. پس از آن، رعایت دقیق بهداشت می‌تواند از نشت پرکردگی یا پوسیدگی ثانویه جلوگیری کند.
🔹 پیگیری معاینات دوره‌ای
حتی اگر هیچ مشکلی احساس نمی‌کنید، لازم است که چند هفته پس از ترمیم برای بررسی وضعیت نهایی ترمیم به دندانپزشک مراجعه کنید.
بسیاری از مشکلات مانند ترک‌های میکروسکوپی یا نشت جزئی ممکن است بدون علامت باقی بمانند، اما در معاینه حرفه‌ای قابل شناسایی هستند. این بررسی‌ها بخشی از اقدامات اصولی برای مراقبت پس از پر کردن دندان محسوب می‌شوند.
🔹 توجه به علائم غیرطبیعی
در روزها و هفته‌های بعد از ترمیم آمالگام، اگر علائمی مثل درد شدید، بوی بد دهان، گیر غذایی، احساس لقی یا حساسیت شدید به دما داشتید، حتماً با دندانپزشک مشورت کنید. این علائم می‌تواند نشانه نشت ترمیم یا التهاب عصب باشد و نیاز به اقدام فوری دارد.
نتیجه‌گیری علمی
با رعایت کامل مراقبت‌های بعد از ترمیم آمالگام، می‌توانید عمر ترمیم خود را تا بیش از یک دهه افزایش دهید. اجتناب از پرهیزهای غذایی مشخص، کاهش فشار روی دندان پرشده و پیگیری منظم وضعیت دندان، سه رکن اصلی در موفقیت این نوع درمان هستند. توجه به این جزئیات کوچک، از هزینه‌های بعدی و درمان‌های پیچیده‌تر جلوگیری خواهد کرد.
هزینه ترمیم آمالگام چقدر است؟
یکی از سؤالات رایج بیماران هنگام مراجعه به دندانپزشکی این است که ترمیم آمالگام چه هزینه‌ای دارد و چه عواملی روی این مبلغ تأثیر می‌گذارد. واقعیت این است که قیمت نهایی بسته به شرایط هر بیمار متفاوت است و نمی‌توان یک مبلغ دقیق و واحد برای همه افراد در نظر گرفت.
با این حال، در حال حاضر (سال ۱۴۰۴)، هزینه ترمیم آمالگام معمولاً بین ۲٫۵ تا ۴ میلیون تومان متغیر است. در ادامه، عواملی که می‌توانند این بازه قیمتی را تحت تأثیر قرار دهند، بررسی می‌کنیم:
هزینه ترمیم آمالگام چقدر است؟
یکی از سؤالات رایج بیماران هنگام مراجعه به دندانپزشکی این است که ترمیم آمالگام چه هزینه‌ای دارد و چه عواملی روی این مبلغ تأثیر می‌گذارد. واقعیت این است که قیمت نهایی بسته به شرایط هر بیمار متفاوت است و نمی‌توان یک مبلغ دقیق و واحد برای همه افراد در نظر گرفت.
عوامل مؤثر بر هزینه ترمیم آمالگام
با این حال، در حال حاضر (سال ۱۴۰۴)، هزینه ترمیم آمالگام معمولاً بین ۲٫۵ تا ۴ میلیون تومان متغیر است. در ادامه، عواملی که می‌توانند این بازه قیمتی را تحت تأثیر قرار دهند، بررسی می‌کنیم:
| عامل | تأثیر در هزینه |
|---|---|
| تعداد سطوح دندان درگیر | هرچه سطح بیشتری ترمیم شود، هزینه بالاتر می‌رود. |
| محل قرارگیری دندان (جلو یا عقب) | دسترسی سخت‌تر به دندانهای عقبی ممکن است باعث افزایش هزینه شود. |
| تخصص و تجربه دندانپزشک | درمان توسط متخصص ترمیمی یا دندانپزشک باتجربه، معمولاً هزینه بیشتری دارد. |
| نیاز به برداشت ترمیم قبلی یا درمان تکمیلی | برداشتن آمالگام قدیمی یا درمان پوسیدگی ثانویه هزینه را افزایش می‌دهد. |
💡 نکته مهم: توجه داشته باشید که انتخاب ترمیم ارزان و غیرحرفه‌ای می‌تواند در بلندمدت به آسیب‌های جدی‌تری مثل شکست دندان، نشت مواد یا حتی عفونت منجر شود. توصیه میشود همیشه کیفیت درمان را بر هزینه اولویت دهید.
🔹 ترمیم آمالگام یک سطحی چیست؟
ترمیم آمالگام یک سطحی زمانی انجام میشود که پوسیدگی فقط یک بخش کوچک از دندان (مثلاً سطح جونده یا کناری) را درگیر کرده باشد. در این حالت، معمولاً دندان آسیبی جدی ندیده و تنها نیاز به یک پرکردگی ساده و سطحی دارد. این نوع ترمیم معمولاً سریع انجام میشود و یکی از رایج‌ترین گزینه‌ها برای درمان پوسیدگی‌های خفیف دندانی است.
💰 هزینه تقریبی: حدود ۲٬۵۰۰٬۰۰۰ تومان
🔹 ترمیم آمالگام دو سطحی
وقتی پوسیدگی به دو قسمت از دندان گسترش پیدا کند، مثل سطح بالا و کناری، دندانپزشک اقدام به ترمیم آمالگام دو سطحی می‌کند. در این نوع ترمیم، مقدار بیشتری از بافت دندان درگیر است و نیاز به ترمیم گسترده‌تر و استفاده از حجم بیشتری از آمالگام دارد.
💰 هزینه تقریبی: حدود ۲٬۹۰۰٬۰۰۰ تومان
🔹 ترمیم آمالگام سه سطحی
در صورتی‌که پوسیدگی شدیدتر باشد و سه سطح از دندان آسیب دیده باشد، نیاز به ترمیم آمالگام سه سطحی است. در این موارد، بخش زیادی از ساختار دندان تحت تأثیر قرار گرفته و ممکن است دندان کمی تضعیف شده باشد. این نوع ترمیم اغلب در پوسیدگی‌های عمیق و گسترش‌یافته کاربرد دارد.
💰 هزینه تقریبی: حدود ۳٬۳۰۰٬۰۰۰ تومان
🔹 ترمیم آمالگام چهار سطحی
اگر تقریبا تمام اطراف دندان پوسیده یا شکسته شده باشد، دندانپزشک از ترمیم آمالگام چهار سطحی استفاده می‌کند. این نوع پرکردگی بیشتر در دندانهای عقب (آسیاب‌ها) دیده میشود که فشار زیادی را تحمل می‌کنند. ترمیم کامل دندانهای خلفی معمولاً پیچیده‌تر و زمان‌برتر است.
💰 هزینه تقریبی: حدود ۳٬۷۰۰٬۰۰۰ تومان
🔹 ترمیم آمالگام بیلداپ
در مواقعی که دندان به‌قدری آسیب دیده که بخشی از تاج دندان از بین رفته، نیاز به بیلداپ آمالگام وجود دارد. در این روش، دندانپزشک با آمالگام، ساختار دندان را بازسازی می‌کند تا بتواند پایه‌ای برای روکش یا ادامه درمان ایجاد کند. این نوع درمان بیشتر جنبه بازسازی تاج تخریب‌شده دندان را دارد.
🔹 علت سیاه شدن دندان پس از ترمیم آمالگام چیست؟
تغییر رنگ دندان به‌ویژه سیاه شدن اطراف پرکردگی، یکی از اثرات شناخته‌شده و رایج ترمیم آمالگام است. علت اصلی این پدیده، نه پوسیدگی دندان، بلکه رنگ فلزی آمالگام است که به‌مرور زمان به بافت‌های اطراف دندان نفوذ می‌کند.
آمالگام حاوی فلزاتی مانند نقره، قلع و جیوه است که پس از تماس مداوم با بزاق دهان و ترکیبات گوگردی، اکسید شده و به رنگ خاکستری یا سیاه درمی‌آیند.
این ترکیبات می‌توانند به عاج دندان و گاهی حتی لثه نفوذ کرده و باعث ایجاد رنگ تیره یا لکه‌های خاکستری شوند. بنابراین، در اغلب موارد، این تیرگی نشانه‌ی پوسیدگی نیست بلکه نتیجه‌ی طبیعی رفتار شیمیایی آمالگام با گذر زمان است.
اما اگر این تغییر رنگ با علائمی مانند درد، بوی بد دهان، شکست دیواره‌های دندان یا گیر غذایی همراه باشد، ممکن است نشان‌دهنده نشت ترمیم یا پوسیدگی زیر آمالگام باشد. در چنین مواردی، دندانپزشک با بررسی دقیق، تصمیم می‌گیرد که آیا میتوان دندان را مجدد ترمیم کرد یا نیاز به درمان ریشه یا حتی کشیدن دندان وجود دارد.
برای حل مشکل ظاهری و بازگرداندن زیبایی دندان‌هایی که بهدلیل آمالگام تغییر رنگ داده‌اند، میتوان از این دو روش استفاده کرد:
-
تعویض ترمیم فلزی با کامپوزیت همرنگ دندان (در صورت امکان)
-
پوشاندن دندان با روکش سرامیکی یا زیرکونیا برای بازسازی ظاهر طبیعی
این راهکارها نه‌تنها ظاهر دندان را بهبود می‌بخشند، بلکه در مواردی، موجب تقویت ساختار دندان هم می‌شوند.
💰 هزینه تقریبی: حدود ۴٬۰۰۰٬۰۰۰ تومان
سیاه شدن دندان در اثر آمالگام قدیمی
سؤالات متداول درباره ترمیم آمالگام
❓ آیا ترمیم آمالگام خطرناک است؟
✅ خیر، اگر توسط دندانپزشک باتجربه انجام شود و اصول ایمنی رعایت گردد، کاملاً ایمن و بیخطر است.
❓ ترمیم آمالگام چند سال دوام دارد؟
✅ معمولاً بین ۱۰ تا ۱۵ سال ماندگاری دارد و در برخی افراد با مراقبت مناسب حتی بیشتر نیز دوام می‌آورد.
❓ آیا ترمیم آمالگام باعث مسمومیت جیوه میشود؟
✅ خیر، میزان جیوه به‌کاررفته بسیار اندک و پایدار است و طبق مطالعات معتبر جهانی برای بدن انسان ضرری ندارد.
❓ آیا میتوان ترمیم آمالگام را به کامپوزیت تبدیل کرد؟
✅ بله، ولی فقط در صورتی‌که ساختار دندان سالم باشد و دندانپزشک آن را تأیید کند.
❓ بعد از ترمیم آمالگام تا چند ساعت نباید غذا خورد؟
✅ بهتر است حداقل تا ۲۴ ساعت روی دندان ترمیمشده غذاهای سفت جویده نشود تا آمالگام کاملاً سخت شود.
❓ آیا بعد از ترمیم آمالگام درد طبیعی است؟
✅ حساسیت خفیف به سرما، گرما یا فشار در چند روز اول طبیعی است. اگر درد شدید یا طولانی باشد، نیاز به بررسی دارد.
❓ آیا ترمیم آمالگام در بارداری مجاز است؟
✅ در سهماهه دوم بارداری معمولاً بیخطر است، اما توصیه میشود در صورت امکان، ترمیم غیرضروری به بعد از بارداری موکول شود.
❓ چطور بفهمم ترمیم آمالگام نیاز به تعویض دارد؟
✅ اگر ترمیم شکسته، ترک خورده، لق شده یا نشتی دارد، یا اطراف آن پوسیدگی مشاهده شود، باید تعویض شود.
❓ آیا میتوان ترمیم آمالگام را برداشت؟
✅ بله، اما فقط در صورت وجود مشکل بالینی مثل ترک، نشت، آلرژی یا دلایل زیبایی‌شناسی و حتماً با محافظت کامل.
❓ چرا بعضی افراد از ترمیم آمالگام حساسیت دارند؟
✅ برخی افراد به فلزات موجود در آمالگام (مانند نقره یا جیوه) حساسیت نادر دارند که با علائمی مثل تحریک لثه یا تغییر رنگ بروز می‌کند.
❓ آیا تغییر رنگ لثه کنار ترمیم آمالگام طبیعی است؟
✅ در مواردی، نفوذ ذرات فلزی باعث تغییر رنگ موضعی لثه میشود. این حالت بیخطر است اما از نظر زیبایی ممکن است ناخوشایند باشد.
❓ هزینه ترمیم آمالگام چقدر است؟
✅ بسته به تعداد سطوح دندان، محل دندان و تخصص دندانپزشک، هزینه بین ۲٫۵ تا ۴ میلیون تومان متغیر است.
جمع‌بندی نهایی
در این مقاله تلاش کردیم به‌صورت علمی و کامل، هر آنچه باید درباره ترمیم آمالگام بدانید، بررسی کنیم؛ از تعریف و مزایا تا مراحل انجام، مراقبت‌ها و حتی مقایسه با کامپوزیت. هدف ما این بود که اگر شما هم با پرکردگی قدیمی روبه‌رو هستید یا در انتخاب نوع ترمیم دندان تردید دارید، با اطلاعات دقیق‌تری تصمیم بگیرید.
اگر حس می‌کنید ترمیم قبلی دندانتان نیاز به بررسی دارد یا نمی‌دانید آمالگام برای شما مناسب است یا خیر، پیشنهاد می‌کنیم قبل از هر اقدامی، با یک دندانپزشک باتجربه مشورت کنید.
برای دریافت مشاوره حرفه‌ای و دقیق درباره وضعیت دندانهای خود، کافی‌ست همین حالا با کلینیک دکتر کیهان کندری در تماس باشید.
اگر علاقه‌مند هستید اطلاعات علمی و معتبرتری در مورد ترمیم آمالگام، مزایا، ترکیبات و ایمنی این نوع پرکردگی دندانی به‌دست بیاورید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله جامع منتشر شده در وب‌سایت رسمی American Dental Association (ADA) را مطالعه کنید. این مقاله به‌طور دقیق درباره نحوه عملکرد آمالگام، موارد کاربرد، دوام، و حتی نگرانی‌های مربوط به جیوه توضیح می‌دهد و یکی از منابع معتبر جهانی در این زمینه به‌شمار می‌رود.
