شایعترین بیماریهای دهان و دندان
شایعترین بیماریهای دهان و دندان اغلب بی‌سروصدا و تدریجی آغاز می‌شوند، اما اثرات آن‌ها می‌تواند بسیار آزاردهنده و حتی خطرناک باشد.
از درد شبانهٔ دندان و خون‌ریزی‌های گاه‌وبی‌گاه لثه گرفته تا بوی بد دهانی که اعتمادبه‌نفس را در جمع از بین می‌برد—همه و همه نشانه‌هایی از مشکلاتی هستند که شاید تاکنون ساده از کنارشان گذشته‌اید.
اما واقعیت این است که بی‌توجهی به این علائم می‌تواند زمینه‌ساز عوارض جدی‌تری شود. برای مثال، یکی از دلایل مهم گسترش بیماریهای لثه، ناآگاهی نسبت به عوامل ایجاد بیماری لثه مانند بهداشت ضعیف، سیگار یا بیماریهای زمینه‌ای مانند دیابت است.
در این لینک، مقاله‌ای جامع و علمی شما را با شایعترین بیماریهای دهان و دندان، نشانه‌ها، دلایل و روش‌های پیشگیری آن‌ها آشنا می‌کند؛ حتماً آن را بخوانید تا بهتر از سلامت دهان و دندان خود محافظت کنید.
بخش اول: تعریف و اهمیت شناخت بیماریهای دهان و دندان
سلامت دهان و دندان نه‌تنها ضامن زیبایی لبخند است، بلکه ارتباط مستقیمی با سلامت عمومی بدن دارد. شایعترین بیماریهای دهان و دندان شامل مواردی نظیر پوسیدگی دندان، التهاب و بیماریهای لثه، آفت‌ها، بوی بد دهان، دندان قروچه و سرطان‌های دهانی هستند. هر کدام از این بیماریها، اگر به‌درستی تشخیص داده نشوند، میتوانند به عوارضی جدی و مزمن منتهی شوند.
شناخت علمی و به‌روز از شایعترین بیماریهای دهان و دندان به ما کمک می‌کند که در سریع‌ترین زمان ممکن، اقدامات پیشگیرانه یا درمانی لازم را انجام دهیم و از تحمیل هزینه‌های بالا یا دردهای مزمن جلوگیری کنیم.
بنابراین اگر شما نیز نگران شایعترین بیماریهای دهان و دندان هستید، این مقاله می‌تواند راهنمای مناسبی برای تصمیم‌گیری و اقدام آگاهانه باشد.
پوسیدگی دندان؛ شایعترین بیماریهای دهان و دندان
علت بروز پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان، شایعترین بیماری دهان و دندان، ناشی از فعالیت میکروب‌هایی است که با تغذیه از قندهای موجود در مواد غذایی، اسید تولید می‌کنند.
این اسیدها به مینای دندان آسیب زده و در صورت عدم درمان، منجر به تشکیل حفره‌های عمیق در دندان می‌شوند. پوسیدگی دندان به‌عنوان یکی از شایعترین بیماریهای دهان و دندان، نیازمند مراقبت دائمی و پیگیری حرفه‌ای است.
علائم پوسیدگی دندان
- حساسیت دندانی به سرما، گرما یا مواد شیرین
- درد خفیف یا شدید هنگام جویدن
- لکه‌های قهوه‌ای یا سیاه روی سطوح دندان
- بوی بد دهان ماندگار
پیشگیری و درمان
- مسواک زدن صحیح و استفادهٔ منظم از نخ دندان
- کاهش مصرف قندهای ساده و نوشیدنی‌های شیرین
- استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید
- چکاپ دورهای هر ۶ ماه یک بار توسط دندانپزشک
بیماریهای لثه؛ التهاب پنهان، تخریب آشکار
انواع بیماریهای لثه
- ژنژیویت: التهاب خفیف لثه با قابلیت بازگشت کامل
- پریودنتیت: مرحلهٔ پیشرفتهٔ التهاب که منجر به تحلیل استخوان نگهدارندهٔ دندان می‌شود
دلایل ایجاد بیماریهای لثه
- پلاک‌های باکتریایی پایدار
- مصرف دخانیات
- دیابت و بیماریهای خودایمنی
- بهداشت نامناسب دهان و دندان
نشانه‌ها
- خونریزی خودبه‌خودی یا هنگام مسواک زدن
- لثه‌های قرمز، متورم یا حساس
- بوی بد دهان مزمن
- لق شدن یا فاصله گرفتن دندان‌ها
راهکارهای درمانی
- جرمگیری و پاک‌سازی عمقی توسط دندانپزشک
- استفاده از دهان‌شویه‌های ضد باکتری
- درمان دارویی و در موارد شدید، جراحی لثه
شایعترین بیماریهای دهان و دندان
آفت دهان و زخمهای دهانی؛ دردهای کوچک با منشأ گوناگون
دلایل ایجاد
- استرس‌های روانی
- آسیب فیزیکی به بافت دهان (مانند گاز گرفتن)
- حساسیت به برخی مواد غذایی
- کمبود ویتامین‌های گروه B یا آهن
علائم و درمان
- زخمهای سفید یا زرد در دهان
- درد هنگام خوردن یا صحبت کردن
- مصرف دهان‌شویه‌های ضد التهاب یا ژل‌های موضعی
- رعایت رژیم غذایی ملایم و غیرمحرک
شایعترین بیماریهای دهان و دندان
بوی بد دهان (هالیتوزیس)؛ نشان‌گر مشکل پنهان
علل اصلی
- بهداشت ضعیف دهانی
- باقی‌مانده غذا در بین دندان‌ها یا روی زبان
- خشکی دهان
- مشکلات گوارشی یا عفونت‌های لثه‌ای
راهکارهای مقابله
- استفاده از زبان‌پاک‌کن و دهان‌شویه مناسب
- نوشیدن آب کافی در طول روز
- مشاوره با دندانپزشک در صورت تداوم بوی بد
دندان قروچه؛ آسیبی تدریجی به ساختار دندان
علت‌های پنهان
- استرس و فشار روانی
- مشکلات فکی یا دندانی
- اختلالات خواب مانند آپنه
راه‌های درمانی
- استفاده از محافظ شبانه (نایت‌گارد)
- تمرین‌های آرام‌سازی و تکنیک‌های کنترل استرس
- ارزیابی و درمان مشکلات ارتودنسی یا مفصل فکی
شایعترین بیماریهای دهان و دندان
سرطان‌های دهانی؛ بیماری خطرناک اما قابل پیشگیری
عوامل خطر
- استعمال دخانیات و الکل
- ویروس HPV
- قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید (به‌ویژه لب‌ها)
علائم نگران‌کننده
- زخمهای غیرقابل بهبود بیش از دو هفته
- توده‌های سفت و بدون درد در دهان یا گلو
- دشواری در بلع، جویدن یا حرکت زبان
پیشگیری و تشخیص زودهنگام
- معاینه منظم توسط دندانپزشک
- پرهیز کامل از سیگار و الکل
- استفاده از کرم ضدآفتاب مخصوص لب‌ها
چگونه از شایعترین بیماریهای دهان و دندان در امان بمانیم؟
برای جلوگیری از ابتلا به شایعترین بیماریهای دهان و دندان، رعایت اصول بهداشت دهان کافی نیست؛ باید با دانش، پیشگیری کرد. راهکارهای کلیدی شامل:
- مسواک زدن منظم، حداقل دو بار در روز با خمیر دندان مناسب
- استفاده روزانه از نخ دندان
- تغذیه سالم با مصرف محدود قندها و افزایش مصرف میوه و سبزیجات
- ویزیت منظم دندانپزشکی (حداقل هر شش ماه)
- آگاهی از علائم هشداردهنده و پیگیری سریع درمان
“شایعترین بیماریهای دهان و دندان” قابل پیشگیری و در بسیاری موارد قابل درمان‌اند؛ به شرطی که از آن‌ها آگاه باشیم و اقدامات علمی و مناسب انجام دهیم. با افزایش اطلاعات در زمینهٔ شایعترین بیماریهای دهان و دندان، نه‌تنها از درد و ناراحتی جلوگیری می‌شود، بلکه گامی مؤثر در حفظ سلامت کلی بدن نیز برداشته خواهد شد.
این مقاله را ذخیره کرده و آن را با دیگران به اشتراک بگذارید. شاید لبخندی که امروز حفظ می‌کنید، از شما در برابر بیماریهای مزمن فردا محافظت کند.
شایعترین بیماریهای دهان و دندان و درمان آن
در این مقاله دندانپزشکی، قصد داریم در خصوص بیماری ها و مشکلات شایع دهان و دندان اطلاعات مفیدی را به شما ارائه دهیم.
• فیبر و ماتوز ارثی لثه
حجم لثه زیاد بوده و دارای قوام سفت و متراکم است. لثه دارای رنگ طبیعی بوده و سطح صافیا دانه دانه می باشد و درمان آن ژنریکتومی (برداشتن لثه) است.
• تبخال
یک بیماری ویروسی و قابل انتقال می باشد. این بیماری به صورت تاول های پر از آب و بیشتر در اطراف دهان و گوشه لب ها دیده می شود. برای درمان آن استفاده از آنتی بیوتیک ها برای جلوگیری از عفونت ثانویه پیشنهاد می شود. تاول ها نباید ترکیده شوند و اگر ترکید، منطقه با آب فراوان و سپس با صابون یا بتادین شست و شو شود.
تاول ها باید با استفاده از دستکش معاینه شوند. اگر تاول در هر ناحیه از بدن شما بود، بعد از لمس کردن آن و یا ترکیدن آن، از لمس کردن قسمت های دیگر بدن به خصوص چشم ها جلوگیری کنید. چون احتمال انتقال تاول به چشم ها و دیگر نقاط بدن وجود دارد که برای نقاط حساس به خصوص چشم ها بسیار خطرناک و ناخوشایند می باشد.
برای درمان تبخال می توانید از پماد آسیکلویر یا زیتونکس استفاده کنید، که پماد های ضد ویروسی هستند و به بهبود زخم و ویروس تبخال و عدم گسترش تبخال در بدن کمک می کنند.
• برفک
یک نوع بیماری قارچی است که به صورت دانه های بسیار ریز سفیدرنگ در قسمت های مختلف دهان (کام، روی زبان، داخل گونه ها) ظاهر می شود و ویژگی آن این است که به راحتی کنده شده و نقاط قرمز و خونریزی دهنده از خود به جا می گذارند.
دهان کودک به هنگام تولد ممکن است آلوده شود. ضایعات برفکی معمول نوزادان به صورت لکه های سفید، نرم و چسبنده روی مخاط دهان می باشد. در شیرخواران، آلوده بودن پستانک و شیشه شیر به قارچ مولد بیماری باعث ایجاد برفک می شود. در کسانی که دهان شویه ضد باکتری یا آنتی بیوتیک استفاده می کنند، نیز دیده می شود.
درمان: حذف قارچ مولد بیماری از طریق تجویز عوامل ضد قارچ
• آفت:
زخمی ساده و دردناک است که در نقاط مختلف مثل داخل لب، گونه یا کف دهان ظاهر می شود. این ضایعه به صورت یک زخم یا چند زخم کوچک دیده می شود.
عوامل موثر در ایجاد آفت های دهانی: ارث، اختلالات خونی مثل کمبود آهن و ویتامین B، نقص سیستم ایمنی بدن، استرس، اضطراب و حساسیت های غذایی.
درمان: داروهای تجویزی برای زخم های آفتی بستگی به شدت زخم دارد. برای کاهش درد و سوزش، استفاده موارد زیر موثر است:
1. مواد بی حس کننده سطحی که به صورت اسپری، پماد یا محلول عرضه می شود و باعث کاهش درد به خصوص قبل از صرف غذا می شود. می توانید حتی شربت دیفن هیدرامین به عنوان مسکن و برای کاهش درد نیم ساعت قبل از خوردن غذا در دهان خود بچرخانید و یا با گوش پاک کن آغشته به شربت دیفن هیدرامین و زدن آن به قسمت های حاوی آفت باعث کاهش درد دندان و حس بهتر هنگام غذا خوردن خود شوید. می توانید برای کاهش سوزش آفت ها از خوردن غذاهای ترش و تند و حاوی ادویه زیاد بپرهیزید.
2. مواد پوشاننده که به صورت لایه ای نازک روی مخاط می چسبد و زخم را پوشانده و آن را در مقابل تحریکات خارجی حفظ می کند.
در مورد استفاده شدید از داروهایی مثل بتامتازون و یا کلوبتازول مستقیما بر روی ضایعات، زمان بهبود و اندازه زخم را کاهش می دهد که این دارو ها به صورت ژل هستند. ژل را باید بعد از صرف غذا و قبل از خواب دو تا سه بار در روز مستقیما بر روی ضایعات به کار برد، یا آن را با یک ماده پوشاننده مثل اورابیس مخلوط کرد.
