مراقبت از دندان های کودکان
مراقبت از دندان های کودکان، مبحثی مهم برای مادران
یکی از معضلات بسیار مهم، بخصوص در کشورهای جهان سوم پوسیدگی هایی است که در دو سال اول تولد شروع شده و باعث مشکلات بسیار زیادی برای کودک و والدین وی می شود. این پوسیدگی دندان به سرعت پیشرفت می کنند و در صورت عدم درمان باعث بروز درد و آبسه می گردند. در کشور ما طبق مطالعات انجام یافته در مناطق مختلف شیوع این نوع پوسیدگی ها که در اصطلاح پزشکی به Nursing Caries معروف اند، حدود ۲۰ درصد گزارش شده است.
از مهمترین علل این پوسیدگی ها مصرف شیر (چه شیر مادر و چه شیر خشک) یا مایعات شیرین در فاصله شب تا صبح به هنگام خواب کودک است. در این فاصله به علت کاهش ترشح بزاق و قرار گرفتن مایعات شیرین بر روی دندان ها در حضور میکروب های پوسیدگی زا، روند پوسیدگی شروع شده و رو به پیشرفت می باشد و تکرار عادت منجر به ایجاد پوسیدگی می گردد.
غالبا اولین پوسیدگی ها روی دندان های شیری عقب پیشرفت می کند. یک روش جهت پیشگیری، قطع مصرف مایعات شیرین و یا شیر از شش ماهگی به بعد در شب یا در صورت عدم امکان قطع شیر، تمیز کردن دهان و دندان ها بعد از مصرف این مایعات می باشد. در صورت بروز پوسیدگی، درمان هر چه سریعتر کودک الزامی است.
محافظت دندان کودکان بوسیله فلوراید
فلوراید ماده ای است که مانع از پوسیدگی دندان ها شده و به ترمیم سریعتر پوسیدگی های دندان کمک می کند. در بعضی از کشورها فلوراید به آب آشامیدنی اضافه میشود، برای تأمین فلوراید می توانید با دندانپزشک یا پزشک کودک درباره چگونگی و میزان مصرف قطره فلوراید مشورت کنید.
پیشگیری از پوسیدگی دندان بچه های شیرخوار
هیچ گاه در هنگام خواب به کودک شیر ندهید و اگر کودک شما شیشه می خواهد فقط شیشه را از آب پر کنید. شیر، آب میوه و مایعات شیرین حاوی قند می باشند؛ وقتی کودک شما این مایعات را می مکد بخاطر وجود قند در آنها می تواند باعث پوسیدگی دندان کودک شود. در طول روز به کودک خود شیشه پر از نوشیدنی شیرین را بجای پستانک ندهید تا مدت زمان بیشتری دندان ها با مواد شیرین در تماس باشند.
اگر کودک شما پستانک می مکد، پستانک را به چیز شیرین مثل شکر و عسل آغشته نکنید. درحوالی یک سالگی شما باید به کودک خود آموزش دهید تا به جای شیشه از یک لیوان، برای نوشیدن شیر یا سایر مایعات استفاده کند.
تمیز کردن دندان
پلاک میکروبی که لایه ای چسبنده متشکل از مواد غذایی و میکروب است، می تواند سبب پوسیدگی های دندانی و بیماری های لثه شود. بنابراین برای پیشگیری از این مشکلات کنترل پلاک میکروبی الزامی است.
پذیرفته شده ترین روش کنترل پلاک، برداشت مکانیکی با کاربرد منظم و صحیح مسواک و نخ دندان است، پاک کردن دندان های کودکان کم سن و سال وظیفه والدین آنها است. با وجود اینکه کودک را به مسواک زدن تشویق می کنید حتما تا حدود ٧-٦ سالگی باید به وی کمک کرده دندان های او را به آرامی و به وسیله ی مسواک و نخ دندان های هلالی تمیز کنید.
مسواک
با رویش اولین دندان شیری، دندان و بافت های اطراف را با گاز مرطوب یا مسواک نرم کوچک (مسواک انگشتی) تمیز کنید. پس از دو سالگی از خمیر دندان فلوراید دار به میزان بسیار اندک (به اندازه یک عدس) استفاده نمایید. مسواک زدن باید حداقل روزی دو بار (صبح و شب به ویژه قبل از خواب) انجام گیرد، مدت زمان لازم برای هر وعده مسواک زدن بطور متوسط 3 الی 4 دقیقه می باشد.
نوع مسواک پیشنهادی برای هر بیمار بستگی به تشخیص دندانپزشک دارد، بهترین نوع برای کودکان مسواک هایی با دسته ضخیم و سر کوچک و موهای مصنوعی با انتهای گرد از نوع نرم است، روش مناسب مسواک زدن نیز بستگی به نظر دندانپزشک دارد که با توجه به سن و وضعیت دندانی کودک پیشنهاد می گردد.
نخ دندان
سطوح بین دندانی دور از دسترس موهای مسواک هستند. برای تمیز کردن این سطوح باید از نخ دندان، پس از سه سالگی استفاده شود. بهتر است در انتخاب نوع نخ دندان برای سادگی کاربرد از نوع بدون موم فلورایددار یا نخ دندان هلالی برای راحتی کار برای کودکان عزیز استفاده شود.
روش کاربرد صحیح نخ دندان
حدود ۳۵ سانتیمتر نخ دندان را جدا کرده، دو انتهای آن را دور انگشت وسط بپیچید و با انگشت اشاره و شست حدود ۵ سانتیمتر آن را نگهدارید؛ نخ را به آرامی مانند اره کردن چوب، از بین دو دندان عبور دهید و بدون آسیب به بافت آن را تا لبه لثه پایین ببرید. با استفاده از قسمت های تمیز نخ، مراحل بالا را در مورد همه سطوح دندانی و حتی سطح پشتی آخرین دندان تکرار کنید.
رژیم غذایی مناسب برای دندان های کودکان
یکی از روش های پیشگیری از پوسیدگی، کنترل رژیم غذایی کودک است. بنابراین ضمن رعایت غذای اصلی کودک اگر میان وعده ها و مصرف تنقلات بطور مناسب انتخاب شوند، علاوه بر تغذیه و تامین انرژی موردنیاز کودکان، می توانند در پیشگیری از پوسیدگی نقش مهمی داشته باشند. شکل گیری عادات غذایی سودمند یا زیان بار در کودکان از سوی والدین صورت می گیرد.
طبق توصیخ حوزه دندانپرشکی و دندانپزشکان، بهتر است از خوردن مواد غذایی که حاوی شکر، نشاسته و مقدار زیادی چربی هستند، پرهیز شود، در این صورت علاوه بر سلامت عمومی کودک سلامت دندانی او نیز تضمین خواهد شد.
چاشت نیم روزی سودمند، شیر، نان و پنیر، تخم مرغ پخته، ماست، میوه ها و سبزی های خام مانند هویج، ذرت، آجیل شور در مقابل چاشت نیم روزی پوسیدگی زا مانند آب نبات، کیک. شیرینی، کلوچه، غلات شیرین شده، کشمش، برگه میوه های خشک، شیر عسل، آدامس های شکردار، بیسکوییت شیرین می باشد.
